Tarih boyunca gramajı azalırken, fiyatı hep artmış.
Ekmeğe yapılan zam hep halkın ana gündem maddesi olmuş ve olmaya da devam ediyor.
Yıllar geçiyor, karmaşa devam ediyor.
1950 yılında 900 gramı 30 kuruşa yediğimiz ekmek,
1975 yılında 570 gramı 250 kuruşa,
1979 yılında 555 gramı 4 liraya,
1987 yılında 400 gramı 80 liraya,
1988 yılında 400 gramı 200 liraya,
2000 yılında 200 gramı 100 bin liraya,
2004 yılında 200 gramı 300 bin liraya,
2005 yılında 200 gramı 32.5 kuruşa (2005 yılında TL'den 6 sıfır atılıyor),
2011 yılında 300 gramı 80 kuruşa,
2016 yılında da 250 gramı bir liraya çıkıyor.
Tarihin seyri içerisinde bu hep böyle devam ediyor.
KODEKSLE GELEN ÖZGÜRLÜK
2003 yılında yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Tebliği, fırıncılara büyük bir serbestlik sağlıyor.
Tebliğ, fırıncının ürettiği ekmeğin miktarını 50'şer gramlık artışlarla sabitlerken, fiyatını serbest bırakıyor.
Kodeksle rahatlayan fırıncı, gramaj ve fiyatı dilediği gibi belirlemeye başlıyor.
250 gramlık ekmeği 90 kuruşa satan bir fırıncı bir süre sonra gramajı 210'a indirip, denetim yapıldığında "“Ben Gıda Kodeksi’ne göre 200 gram satıyorum, hatta 10 gram da fazla veriyorum" diyebiliyor.
YENİKENT MUHTARI ŞAŞKIN
Geçenlerde Söke'nin Yenikent Mahallesi'ndeki marketten ekmek alıyorum. Birini aldım,"3 ekmek parası",bir başkası "2 ekmek parası"
Bu arada mahalle muhtarı Mehmet Dikici de ekmek alıyor.
Market terazisini görünce, başladık ekmekleri tartmaya.
220 gramla başladık, 252 gramla tamamladık.
Muhtar, market görevlisine söylenmeye başladı.
Ben de, "bu arkadaşın bir suçu yok, suçu olanlar görevini yapmayanlar." dedim.
Bana, "Hüseyin bey bunları da yazın" dedi.
Ben de ona, "tamam yazalım ama, senin de bir muhtar olarak, bir vatandaş olarak şikayetini yapman, ilgili yerleri uyarman gerekiyor" dedim. .
TAM BUĞDAY FİYATINI FIRINLAR BELİRLİYOR
Bir de tam buğday, çavdar, yulaf ekmeği ve poğaça türü şeyler var ki; ne karışanı var, ne de denetleyeni.
Tam buğday ekmeği normal ekmeğe göre 2 kat daha pahalı satılıyor.
Fiyatı her fırın kendisi belirliyor.
Örneğin, Söke Yenicami Mahallesi'nde 1 lira olan tam buğday ekmeği, Yenikent'te 1.25, Atatürk'te 1,50'den satılıyor. Gramajını ise, herkes kafasına göre belirliyor.
Öyle fırınlar var ki; adeta unlu mamuller şarküterisine dönüşmüş.
Fiyatlarsa, kafalarına göre, Bir ürün tuttuysa, yükselt yükseltebildiğin kadar.
Bir fırıncı 70 kuruşa sattığı boyozu, tuttuysa ikinci hafta bir liradan, 75 kuruştan sattığı kahvaltı pidesini bir süre sonra bir buçuk liradan satabiliyor.
Neymiş efendim, fiyatı piyasa belirliyormuş.
Sahiden piyasa mı, yoksa fırıncının vicdanı mı orası belli değil.
Yani vatandaş alıyorsa arttır arttırabildiğin kadar.
Yani bundan da anlaşılacağı gibi, sorun sadece somun ekmekte değil,
Bugün artık normal ekmek olarak bildiğimiz somun ekmekten fazla, bu tür ürünler tüketiliyor.
Bunların da bir standarda oturtulması gerekiyor.
YAŞANAN KARMAŞAYA BAKANLIK EL KOYUYOR
Ankara ve İstanbul'da ekmeğe yapılan 25 kuruşluk zam gündeme geldiğinde, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik buna itiraz etti.
250 gramlık standart ekmeğin maliyetinin 61 kuruşu geçmediğini belirten Çelik, "61 kuruşa malettikleri ekmeği 1 liraya satıyorlar ve buna da serbest piyasa diyorlar. Böyle bir serbest piyasa, zulme dönüşen serbest piyasa, vatandaşı hiçe sayan serbest piyasa olur mu?" diyerek ekmekte yaşanan kargaşaya dikkat çekti.
Bu açıklamanın ardından, bakanlık ekmek fiyatları konusundaki tartışmaları bitirmek için düğmeye basma kararı aldı.
Bu amaçla Tarım Bakanlığı bir düzenleme hazırladı.
DÜZENLEMEDE NELER VAR?
Düzenlemeyle;
Türkiye'nin 81 ilinde, hatta aynı il içindeki semtlerde farklılık gösteren ekmek fiyatları merkezi bir yapı tarafından belirlenecek.
Ekmekle ilgili sektör temsilcileri, odalar ve birliklerin temsilcileri ile bakanlık temsilcisinin yer alacağı bir üst kurul oluşturulacak.
Oluşturulacak bu yapı, ekmek fiyatları konusunda tek yetkili olacak ve belirlenecek fiyat, Türkiye'nin her yerinde geçerli olacak.
Ruhsatı olmayan yerlerin ekmek satışı yapmasının önüne geçilecek.
Tekel ürünlerinde olduğu gibi, ekmek satış ruhsatı sistemi getirilecek.
Bakanlık getirmeyi düşündüğü bu önlemlerle ekmekte yaşanan karmaşayı sona erdirmeyi planlıyor.
Tarih boyunca çözüme kavuşturulamayan halkın temel gıdası ekmekteki oyunlar, bakalım önümüzdeki günlerde nasıl bir zemine oturtulacak, bekleyip göreceğiz.
Kesin bir şey söylemek zor.
Umarım Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın yapmayı planladığı düzenleme bir milat olur da, halkın ekmeği üzerinden oynanan oyunlar son bulur.
